Is Kennis Macht? 2. Wanneer kennis delen?

Je krijgt een telefoontje. Iemand stelt je een vraag, waarvoor jij alleen de kennis hebt. Geef je fier het antwoord? Of hou je protectionistisch een stuk in? Uiteraard zijn we verondersteld het goede antwoord te geven. Maar wie durft beweren dat iedereen even genereus is? Laten we even aan dit taboe krabben.

"Gebod 1. Gij zult uw kennis delen…

… tot eer en meerdere glorie van het bedrijf dat gij allen bemint".

Zo klinkt ongeveer het credo van het topmanagement dat in kennismanagement gelooft. Maar je hoort ook: "Wij zetten hier geen kritische informatie op het Intranet zolang de toegang niet beveiligd is, en we niet weten wie het leest." Of "Als je het bedrijf verlaat, moet je alle documenten met kennis van het bedrijf inleveren."

Is dit tegenstrijdig? Of betekent het dat de waarheid veel genuanceerder is, afhankelijk van de situatie? Enkele perspectieven om de ogen wijder te openen.

Perspectief 1: Als niemand weet dat je kennis hebt valt er ook niets te beschermen.

Een waarheid als een koe? Maar hoeveel mensen doen er concreet iets? Hoe zorg je dat anderen weten dat jij iets weet, dat jij iets kan? Hoe verhoog je de vraag naar je kennis?

E-mail is een krachtig en eenvoudig instrument. Je kan aan je doelgroep iets melden dat hen echt interesseert, geen stomme reclame. Maar daarvoor moet je wel zelf je doelgroep kennen! 

Als je het goed doet, dan krijg je vaak een reply met "dank U". Denk er trouwens aan ook diegene te bedanken die jou interessante dingen laten geworden. Dat motiveert hen om je nog iets te sturen.

Perspectief 2: Als je niet weet waar je naartoe wil, weet je ook niet of iets te beschermen valt

Soms nemen bedrijven zelf het initiatief tot zogenaamde Yellow Pages of Gouden Gids: op het Intranet kan elke medewerker zijn CV plaatsen. Zo wil men bereiken dat mensen elkaar snel vinden als ze naar kennis op zoek zijn. Maar soms zijn er medewerkers die maar niet hun CV schrijven, en dat weer als "administratie" ervaren. Nochtans is het een goed instrument om kenbaar te maken wat jou interesseert. Of anders vergeten ze je weer bij een nieuw project, of een interne vacature.

Uit mijn persoonlijke gesprekken blijkt jammer genoeg dat velen niet genoeg weten waar ze naar toe willen. Of geen kennis hebben over waar anderen naartoe willen. Waarom het niet vragen? Ook hier is  E-mail simpel.

Uiteraard kan je je CV uitbouwen tot een eigen website. Hou het sober. Als er teveel opstaat op onoverzichtelijke wijze, dan leest geen kat het. En dan is je kennis uiteraard ook beschermd…

Perspectief 3: Van wie wil je kennis krijgen? Geef om te krijgen.

Als twee mensen een boterham delen hebben ze elk de helft. Als twee mensen een idee delen hebben ze er elk twee. Het is dan ook vaak een goed idee om geïnteresseerde collega's te zoeken die geen concurrentie vormen, en met elkaar weetjes uit te wisselen. Bij het geven, mag je gerust iets terug vragen. Wie niets teruggeeft kan je uitsluiten. Je kan ook afspreken dat elk wekelijks zijn "leerervaring van de week doorgeeft"…

Perspectief 4: Wat moet je concurrent weten?

In de praktijk stellen we vast dat mensen kennis spontaan delen als er een gekende gemeenschappelijke doelstelling is. En beschermd als die er niet is.

Maar welke gemeenschappelijke doelstelling kan je hebben met een concurrent?
Als je een zelfde dienst aanbiedt, dan is je gemeenschappelijk belang dat de markt deze dienst waardevol vindt. Sectorbelangen heet dat dan.

En als je moet kiezen welke diensten je verder, gaat uitbouwen, kies je dan niet liefst een die je concurrent niet doet? En wil je niet vermijden dat een concurrent uit onwetendheid jou diensten gaat kopiëren? 

Uiteindelijk is iemand nooit helemaal een collega noch een concurrent. Het is beter dat hij je respecteert dan hij je minacht.

Moraal: je kan niet niet kennis delen

Ook als we niets van onze kennis delen geven we een signaal: vergeet mij maar, kom maar op mijn terrein, doe mij concurrentie aan, probeer mij te omzeilen…

Of je wordt gepasseerd voor die promotie omdat je onmisbaar bent op je huidige plaats…

Voorheen verschenen in Vacature