Stel dat men u vraagt: “Vertel eens hoe u uw hoofdtaak uitvoert” , bvb. het voeren van een selectiegesprek met potentiële nieuwe medewerkers.
Veel kans dat u even in uw haar krabt!
Maar stel dat u de vraag krijgt: “Vertel mij eens een sterk verhaal dat u meegemaakt hebt, en wat je er uit geleerd hebt!” Eventjes zoeken, en het verhaal vloeit er uit.
En wat vertellen mensen elkaar in de gangen of aan de koffiemachine? Verhalen of procedures?
Een van de grote fouten in het begeleiden van anderen is enkel de moraal te vertellen zonder het verhaal. Laten we dit met een verhaal illustreren of we bezondigen ons hier en nu aan dezelfde fout.
Een gouden raad voor beginnende informatici is “Gebruik geen software met versienummer 1.0 voor kritische toepassingen”. Volgen jonge informatici die gouden raad op? Jammer genoeg reageren ze soms net zoals kinderen met onze gouden raad doen!
Het helpt al met het vertellen van een verhaal.
Midden de jaren negentig viert een bedrijf zijn tienjarig bestaan met een groot evenement voor zijn klanten. Er moet een database aangelegd worden met hun adressen om hen uit te nodigen. Een softwaregigant heeft net een nieuw databasepakket uitgebracht. Het is veel gebruiksvriendelijker dan wat er tot nu toe op de markt is. De jonge informaticus stelt de secretaresse voor om dit pakket te gebruiken, en hij kan op veel bijval rekenen. De secretaresse heeft bijna alle adressen ingetikt. Maar plots verdwijnt haar scherm, en met haar scherm alle adressen! De secretaresse moet nu heel het weekend, dag en nacht, werken om de gegevens opnieuw in te geven. De populariteit van onze jonge informaticus zakt zwaar onder het vriespunt!
Het was geen panne van de computer, maar een fout in het de versie 1.0 van de software, die net zoals andere jonge programma’s nog kinderziektes vertoonde. Onze jonge informaticus had zijn les wel geleerd.
Bij een goed verteld verhaal kan de toehoorder of lezer zich inleven in een of meerdere hoofdrolspelers. Verhalen vormen zo een manier om iemand “virtuele” ervaring bij te brengen, het dichtste dat je bij reële ervaring kan komen. Mensen redeneren spontaan naar analogie wanneer ze een situatie tegen komen dit gelijkt op een verhaal. Maar je leert meer wanneer je een moraal van het verhaal detecteert en dat toepast op andere verhalen of scenario’s.
Een goede toepassing hiervan heb ik gezien bij Electrabel. Veiligheidsinformatie wordt er onder de vorm van verhalen via het intranet naar de medewerkers verdeeld. Dit wordt in equipe-toolboxmeetings worden besproken
Verhalen zijn dus de basis van kennis, of zo je wil, de “eenheid” van kennis.
Kennis bouwt zich op in lagen. Hoe meer lagen, hoe hoger de maturiteit en kwaliteit van de kennis.
• Ervaring
• Verhalen met de verwoording van ervaring
• Moraal van het verhaal
• Modellen met cijfers
Uiteindelijk komen we hier het wetenschappelijk principe tegen: doe waarnemingen, stel een theorie op, en controleer of de theorie klopt met de waarnemingen.
Reacties