Dit is een cruciale vraag. Een betere kennis geeft ongetwijfeld een competitief voordeel, anders heeft kennismanagement geen zin. Dat pleit ervoor dat een organisatie of een individu de kennis voor zich houdt. Maar anderzijds ontstaat er slechts kruisbevruchting en innovatie als kennis gedeeld wordt en er door de combinatie van de ideeën nieuwe inzichten ontstaan. Hoe geraakt men uit dit dilemma? Hoe kunnen medewerkers, en vooral experts weten wanneer kennis delen gewenst is? En wat houdt dat tegen?
"Is diegene die kennis vraagt een concurrent?" is dus een belangrijke vraag die bepaalt of Kennis macht is en of mensen kennis willen delen. We kunnen enkele verschillende situaties onderscheiden:
- een niet expert binnen de eigen organisatie vraagt kennis. Door de kennis te geven bevestigt of versterkt men zijn status van expert
- een andere expert vraagt kennis. Het is zinvol de kennis te geven als men in een relatie zit waar men ook krijgt. Het is nog zinvoller wanneer men niet zomaar de kennis geeft (bvb. via een e-mail), maar vooral wanneer men samen het probleem oplost, en elk een stuk kennis inbrengt. Zo heeft men samen meer geleerd dan wat elk individueel kon leren.
- Als de omgeving tussen de kenniswerkers concurrentieel is, dan wordt kennis minder uitgewisseld. Een verhaal:
Een bouwfirma deelt aan zijn projectleiders mee dat wie het best zijn huidig project afwerkt zal gepromoveerd worden tot hoofd van de projectleiders. Een projectleider stelt een vraag aan een collega met ambitie, bvb. “mag ik je antwoorden op lastenboeken eens zien, om mij te inspireren voor mijn lastenboeken?”Het antwoord laat zich raden…
Het kan wel belangrijk zijn dat de potentiële concurrent wel weet wat uw ambitie is. Als uw concurrent u er zeer competent in acht, dan kan het deze juist weerhouden om hetzelfde te gaan doen als u.
We besluiten dat kennis niet delen op korte termijn een concurrentievoordeel kan geven, maar dat de macht van de expert op lange termijn vooral bepaald wordt door zijn of haar leervermogen, en het vertrouwensnetwerk waarin wel kennis uitgewisseld wordt. We schreven het reeds in een vorige bijdrage: de kracht van een topexpert ligt niet zozeer in zijn recepten, maar in zijn diepe inzichten om in steeds variërende omstandigheden de passende recepten te bedenken.
(Zie ook: De rol van vertrouwen, en Hoe beïnvloeden premies het delen van kennis ?)
Ik onderschrijf je stelling dat niet-kennis- delen de expert op korte termijn enkel een persoonlijk concurrentievoordeel geeft in zijn organisatie. Intern kan hij/zij de éénoog blijven in het land van de blinden. Naar buiten toe, en zeker op langere termijn zakt hij /zij steeds verder weg in zijn eigen cocoon.
Zelfs van een niet expert kan een topexpert leren. Vb. Het vertalen van zijn inzichten naar een mindere god, het beantwoorden van op het eerste zicht domme vragen, nieuwe gezichtspunten.
Voor de organisatie is het niet delen altijd een verlies (ekonomisch en sociaal). De vraag blijft wel of de organisatie dit beseft en vooral wat ze er effectief aan doet om uitwisseling aan te moedigen. In de verschillende PMP's (performance management process) zie je daar zelden sporen van. Nochtans, is de regel meestal dat je het gedrag krijgt dat je beloont.
Geplaatst door: Jan Croymans | 16 november 2007 om 15:28
Het klinkt rationeel te stellen dat de organisatie het organisatiebelang nastreeft. Maar wie is de organisatie? In vele gevallen is dat een individu dat individuele belangen nastreeft. Omtrent het "hoofd" van de organisatie, kan je meestal stellen dat niet àl zijn eigenbelangen tegengesteld zijn aan het organisatiebelang. Vandaar dat vele organisaties toch nog een zekere mate van rationeel gedrag vertonen. Mijns inziens ondergaat kennisdeling geen andere rationaliteit dan die hierboven beschreven. De kennisdeling kan op organisatievlak niet méér ondersteund worden dan het individueel belang van het hoofd toelaat. In een organisatie kan op structureel vlak bijna alleen maar aan kennisdeling gedaan worden, indien dit expliciet deel uitmaakt van de strategie van het hoofd. Op deze manier wordt er een zekere ruimte en kansen gecreerd voor kennisdeling. En binnen deze ruimte kunnen profiessionele kennisexperts heel wat kansen creeren om op duurzame wijze het niveau van de kennisdeling aanzienlijk te verhogen. Echter deze ruimte wordt verkleind, elke keer een ander individueel belang deze ruimte kleiner maakt. Binnen de ruimte die op deze manier overblijft, vindt vervolgens het rituele spel van kennisdeling - geven - en nemen plaats. Structurele van buitenaf opgelegde ingrepen, kunnen zelden afdalen tot op dit diepe niveau van de vrije wil en het gepercipieerde gedeelde belang. Substrategieën en individuele rationaliteit zullen altijd deel uitmaken van het kennisspel. Machiavelli is still alive in Knowledge-land!
Geplaatst door: Hilde Aerts | 19 november 2007 om 10:04
Waarom kennis delen ?? Om als expert bij te leren.
Experts die hun kennis niet delen, maar afschermen, lopen het risico te stagneren en voorbijgestoken te worden.
Door kennis te delen leer je zelf bij (gedeelde kennis is immers dubbele kennis). Daarnaast doet de expert er ook goed aan om zijn kennis domein uit te breiden, te verdiepen of ... eens een ander domein op te zoeken.
Geplaatst door: Marnix Catteeuw | 19 november 2007 om 10:33
Entre un expert "opportuniste" qui retiendra l'information le temps qui lui est nécessaire à prendre un ascendant et l'expert "tout court" qui ne distellera son expérience que face à un auditoire mutuellement enrichissant, force est de constater que la différence relève de la nuance. Mais dans le doute, l'amour et la fierté d'un métier feront malgré tout assez vite la différence.
Du côté des organisations, il y a aussi bon nombre de facteurs, parfois contradictoires, à l'oeuvre dans un tel débat. Au cœur de ce débat quasi idéologique figurent des questions telles que :
- quelle valeur reconnaît-on à la connaissance ? Quel rapport entretient-elle vis-à-vis du pouvoir (notamment le développement personnel connait-il un relais en terme de plus value pour l'organisation)?
- comment gère-t-on les erreurs, comment appréhende-t-on les problèmes rencontrés par les autres ?
- quelle ouverture par rapport au partage de savoir alors que le partenaire du jour peut demain se révéler être un concurrent en terme de carrière ?
De ce point de vue, un projet de gestion des connaissances réussi est un projet qui s’attache essentiellement à lever le plus grand nombre d’obstacles de manière à rendre possible une diffusion de la connaissance aussi large que possible. La création d’un « safe context », d’un climat de mise à l’aise des acteurs de la connaissance constitue une étape incontournable, voire le cœur même de tels projets... and it's a long way to ...;-)
Geplaatst door: Bernard Vandecavey | 19 november 2007 om 15:51
"Als je geen kennis deelt besta je niet".
Mensen met passie willen iets realiseren en wanneer ze dit doen geven ze inzicht in wat en hoe ze het doen. De enige manier om geen kennis te delen is dus niks te doen ... maar dan besta je niet.
Het is mijn ervaring dat in bedrijven en organisaties er veel wordt gepraat over kennisdeling ... over de voor- en nadelen ... door mensen die eigenlijk niks doen ... niks realiseren.
Ik heb indertijd moeten deelnemen aan thinktanks met als doel kennis op te slaan, te taggen en beschikbaar te maken ... terwijl de oplossing eigenlijk vrij 'simpel' is ... geef mensen rollen waarin ze uitgedaagd worden ... die rekening houdt met hun talent ... maak hun realisaties zichtbaar ... dit leidt tot passie ... en dan gebeurt het kennis-sharing-mirakel ... mensen sharen kennis omdat ze hun 'dromen' willen realiseren.
Als mensen niet ergens heen willen wat heeft het dan zin om het hoofd te breken over een wegennet ... 8-)
Geplaatst door: Jef Staes | 01 december 2007 om 13:10
het opslaan van kennis in wikis schijnt lastig te zijn voor medewerkers. ze zijn bang dat ze hun domein weggeven en dat daarom hun positie op het spel staat. Het is makkelijk iemand ontslaan als zijn of haar kennis is opgeslagen
Geplaatst door: Piet hosting | 08 januari 2008 om 19:51
@Piet
Snap de redenatie: maar kennis opslaan is maar 1 klein onderdeel van de totale KM keten. Veel kennis die in een wiki opgeslagen wordt is beperkt en behoeft verdere, vaak persoonlijke aanvulling van de expert zelf. Ik denk dat het belangrijk is dat zichtbaar wordt wie de kennis heeft en waar je moet zijn om dan vervolgens de meeste geactualiseerde kennis boven water te halen. Een wiki kan daarbij helpen maar een uitgebreide telefoongids met vermelding van expertises ook.
Geplaatst door: Jurgen Egges | 24 januari 2008 om 16:30