Kennisverspreiding is veel meer dan opleiding !

Wat zijn nieuwe manieren van leren? Loont opleiden?
In het julinummer van Peoplesphere wijdt Timoty Vermeir enkele artikels aan dit boeiende thema. Hij heeft er ook uw dienaar voor geïnterviewd, o.a. over:

• relatie tussen vorming en kennismanagement;
• verschil tussen vorming en opleiding;
• relatie tussen opleiding, elektronische hulpmiddelen en documentatie;
• belang van netwerken;
• rendabiliteit van opleiding en vorming

Ziehier de quotes met antwoorden:

• Voor Steven Warmoes, consultant inzake knowledge management, is opleiding slechts een middel om tot knowledge of kennis in een organisatie te komen. "Daarbij zijn er twee invalshoeken: kennisdistributie en kenniscreatie", zegt hij. "In dat laatste geval gaat het over de lerende organisatie, over leren zonder aan te leren, de fase waar kennis in een organisatie tot stand komt vooraleer ze aan een grotere groep medewerkers gedistribueerd wordt." 
• Steven Warmoes maakt ook het onderscheid tussen enerzijds opleiding, en anderzijds vorming. "Opleiding gaat vooral over het leren van iets om dat dan meteen in de job toe te passen. Vorming, daarentegen, gaat over het leren van iets waarje achterafnog wat moet nadenken over watje er mee gaan doen. Bij vorming is een heel vertaaltraject nodig."
• In het volledige design van het kennisbeleid in een organisatie is het voor Steven Warmoes noodzakelijk dat je eerst kijkt naar de groep, en de kennis die de groep nodig heeft. Het is immers een groep die kennis toepast, aan elkaar raad vraagt, problemen oplost... Individueel leren is alleen zinnig als het gaat om technisch duidelijk afgelijnde, individuele vaardigheden, zegt hij. Maar opleiding is dus wel nodig, en om het tot een succes te maken, is het voor hem essentieel dat er menselijk contact is, niet alleen tussen wie de opleiding geeft en wie hem volgt, maar ook en vooral tussen de cursisten onderling. "Want het is ook belangrijk dat je in zo'n opleiding het netwerk en de community inbrengt, zodat men elkaar ook nadien nog kan raadplegen, dat men ideeen uitwisselt en verder leert uit de praktijkervaring."
• Steven Warmoes is van mening dat diversiteit in groepen het samen leren na de opleiding versterkt. "Ik heb de indruk dat als je het bekijkt vanuit het netwerk of de community die verder aan het leren is, dan is er een verschil in de favoriete kennisactiviteiten van mensen. Er zijn er die graag leren uit literatuur, die graag leren door uitproberen, door te netwerken, die graag het geleerde opschrijven, die graag aanleren... In een goede community is er een goede mix nodig." En als die er is, dan gaan mensen elk op hun eigen manier de materie benaderen, en leert men veel meer van elkaar.
• Hij vervolgt: "Er is zonder twijfel een verrijking van de hoeveelheid beschikbare middelen, maar je moet opletten, want elke slogan 'nu doen we alles elektronisch, zonder menselijke tussenkomst' is erover. Mensen moeten kunnen dialogeren over kennis. In het beste geval doen ze dat face-to-face, maar telefonisch en via web meetings is 'second best'. Technieken die puur tekstueel zijn missen in elk geval alle niet-verbale aspecten. Bij vormingsmateriaal is het een groot voordeel als dat multimediaal is. Het is veel rijker om een verkoopsgesprek te tonen dan alleen maar het transcript te geven."
• Steven Warmoes volgt de redenering dat de behoefte aan kennis niet bij iedereen dezelfde is. "Er is die opzoekbare 'Just in Jime'- kennis, en feiten leren is minder nodig, mits de kennisdocumentatie zo georganiseerd is dat ze snel is terug te vinden. Maar men moet wel opletten, want als de gedocumenteerde kennis ter beschikking staat van mensen, dan wordt kwaliteitszorg van die documentatie nog meer cruciaal, in het bijzonder de juistheid en bruikbaarheid van de documentatie." Deze verschuiving naar kennis die beschikbaar is voor wie het nodig heeft, gaat samen met een veranderende rol voor de opleider. "Vroeger was er een hierarchisering: de leraar was de chef, de opleider weet het, en jij moet het maar geloven. Vandaag worden er veel meer vragen gesteld. Ik zie het ook in de praktijk: er zijn steeds minder mensen die de kennis in hun hoofd zien als hun voornaamste asset. De kenniswerker is zich meer en meer bewust van het belang van netwerken en 'collaboration' met mensen in je netwerk. Wie je kent is minstens zo belangrijk als wat je kent, zeker voor mensen die het verschil willen maken. En ook je leervermogen is een cruciale asset"
• Loont opleiden of niet? Steven Warmoes: "In eerste instantie is er een designvraagstuk. Als de bank zijn software vemieuwt is er geen alternatief voor opleiding. Het gaat over die dingen die mensen 'by design' moeten kennen en kunnen. Wanneer het gaat over een vorming - zoals ik dat daarnet definieerde -is er nog een serieus vertaaltraject nodig naar de organisatie. Als het niet belangrijk is voor de onderneming, dan kan de vorming inderdaad weggesmeten geld zijn. Opleiding en vorming moet gealigneerd zijn met de organisatiedoelstellingen, en het vraagt een investeringsanalyse. Hoe innovatiever je wil zijn, hoe belangrijker het is om nieuwe kennis en ideeen te zoeken via vormingen in domeinen die aan de rand liggen vanje kernkennis, en in interne lerende netwerken de vertaaslag te maken naar concrete toepassingen."