De menselijke geest als maatschappij - In memoriam Marvin Minsky (Steven Warmoes

Op 24 januari is Prof. Marvin Minsky overleden, door velen beschouwd als de vader van Artificiële Intelligentie. Voor mij was hij meer, omdat hij fundamenteel nadacht over hoe intelligentie in elkaar zit of kan zitten, of het nu onze natuurlijke "bio"intelligentie is, of de artificiële "computer"intelligentie is. Hij inspireerde op een brede manier, gaande van concrete technische toepassingen tot diepe filosofische inzichten.

"The Society of mind", "De menselijke geest als maatschappij" is voor mij zijn krachtigste idee. Ik citeer uit zijn boek waarvan u de kaft hieronder ziet.

U weet dat u alles denkt en doet dat door u gedacht en gedaan wordt. Maar wat is een 'u' ? Welke soorten kleinere entiteiten werken samen in uw hoofd om uw werk te doen? Als u in wilt zien hoezeer de menselijke geest op een maatschappij lijkt, probeer dit dan eens: neem een kopje theel

Uw grijporganen willen het kopje blijven vasthouden.
Uw evenwichtsorganen willen voorkomen dat er wordt gemorst.
Uw dorstorganen willen dat de thee gedronken wordt.
Uw bewegingsorganen willen dat het kopje naar uw mond wordt verplaatst.

Maar dit alles houdt u natuurlijk niet bezig, aangezien u door de kamer loopt terwijl u met uw vrienden praat. U denkt niet of nauwelijks aan Evenwicht; Evenwicht heeft geen belangstelling voor Grijpen; Grijpen interesseert zich niet voor Dorst en Dorst let niet op uw persoonlijke verwikkelingen. En waarom niet? Omdat ze op elkaar aankunnen. Als elk zijn eigen kleine opdracht verricht dan zullen ze alle te zamen in de grote opdracht slagen: thee drinken.

Hoeveel processen zijn betrokken bij het zonder morsen vasthouden van dat kopje? Het zijn er vast al minstens honderd die alleen nog maar voor de houding van pols en hand zorgen. [...]

We doen voortdurend verschillende dingen tegelijk; vooruitdenkend lopen we te praten. Dit lijkt natuurlijk en vanzelfsprekend. Maar er is meer machinerie bij deze processen betrokken dan wie dan ook in een keer kan overzien.

De figuur op de kaft illustreert dat idee. Je kan het tweede niveau zien als de grijp-, evenwichts-, dorst-, en bewegingsorganen. Hoe hoger in de figuur, en dus hoe meer samengesteld, hoe meer het gedrag door ons als intelligent ervaren wordt, en hoe lager, hoe eenvoudiger, hoe reflexmatiger het mentaal proces is. Onderaan vinden we de neurale netwerken in onze hersenen, de biologische bouwstenen. Intelligentie ontstaat dus geleidelijk aan door de organisatie van niet intelligente onderdelen in steeds nieuwe 'organen' die met elkaar samenwerken, goed of slecht. En dat principe stopt niet bij een individuele mens. Mensen organiseren zich op hun beurt in teams en menselijke netwerken. Vanuit de mentale processen gezien is er geen plotse breuk wanneer je van mentale processen binnen het lichaam over gaat naar mentale processen tussen lichamen.